Kielichowiec (Calycanthus)

Kielichowiec wonny (Calycanthus floridus)
Kielichowiec wonny (Calycanthus floridus)
Rodzina: Kielichowcowate (Calycanthaceae)
Występowanie: Ameryka Północna

Kielichowca można zaliczyć do grupy prymitywnych gatunków – krewniaków magnolii. Jego obupłciowe kwiaty przypominają małe kwiaty magnolii i podobnie jak u niej są zapylane przez chrząszcze. Łacińska nazwa kielichowca (Calycanthus) pochodzi od greckich słów kalyx (kielich) i anthos (kwiat). Kielich (najbardziej zewnętrzna część kwiatu) i płatki korony są tego samego koloru. Brązowo-czerwone lub purpurowe kwiaty rosną pojedynczo na końcach młodych gałązek. Kwiaty nie tylko cieszą swym widokiem, ale również przyjemnie pachną (szczególnie u kielichowca wonnego). Zapach jest podobny do dojrzałych truskawek, stąd Amerykańska nazwa „krzew truskawkowy”. Według niektórych zapach przypomina bardziej dojrzałe jabłka, banany, ananasy czy wino. Pachną nie tylko kwiaty, ale również kora, korzenie i liście, szczególnie po zgnieceniu. Zapach kwiatów i jego intensywność mogą się różnić w zależności od odmiany czy osobnika. Może to jest przyczyną tak różnych opisów aromatu kielichowca. Nasiona kielichowca są trujące, zawierają alkaloidy przypominające w działaniu strychninę.

Kielichowiec wonny (Calycanthus floridus)
Ojczyzną kielichowca wonnego są południowo-wschodnie rejony Stanów Zjednoczonych, od Wirginii do Florydy. Dorasta on przeciętnie do 1,5-2,5 metra wysokości i 2 metrów szerokości. Ma błyszczące, ciemnozielone liście długości od 5 do 16 cm. Od czerwca do lipca roślina jest obsypana brunatno-czerwonymi kwiatami o średnicy do 4-5 cm. Często pierwsze kwiaty pojawiają się już w maju, a pojedyncze utrzymują się niekiedy aż do września.

Roślina ta stanowi nie tylko ozdobę, w swojej ojczyźnie miała wiele praktycznych zastosowań.

Kuchnia:
Jej kielichowca wonnego była używana jako substytut cynamonu.

Medycyna tradycyjna:
Indianie Czirokezi robili napar z kory pomagający przy pokrzywce lub używali go jako kropli do oczu dla ludzi, którzy tracili wzrok. Korzeń stanowił silny środek wymiotny oraz lekarstwo na problemy z drogami moczowymi.

Inne zastosowania:
Aromat z kwiatów służył jako perfumy. Nasionami natomiast zatruwali wilki.

Kielichowiec zachodni (Calycanthus occidentalis)
Pochodzi z centralnej i północnej Kalifornii z odosobnioną populacją koło Seattle w stanie Waszyngton. Występuje w miejscach wilgotnych i cienistych, w kanionach i przy strumieniach, od 200 do 1000 metrów nad poziomem morza. Kielichowiec zachodni wytrzymuje mrozy do około -15 °C (strefy klimatyczne 7-9). Dorasta przeciętnie do 2-3 metrów wysokości, niekiedy więcej. Liście i kwiaty są podobnej wielkości jak u kielichowca wonnego.

Medycyna tradycyjna:
Kielichowiec zachodni miał także zastosowanie w medycynie ludowej. Indianie Pomo pili aromatyczną herbatkę z kory między innymi przy bólach gardła czy problemach żołądkowych.