| Rodzina: | Melonowcowate (Caricaceae) |
| Inne nazwy: | Melonowe drzewo |
| Występowanie: | Pochodzi z Ameryki Środkowej. Obecnie uprawiana w tropikach i subtropikach. |
Choć papaja przypomina drzewo, w rzeczywistości jest byliną. Papaja nie wytwarza gałęzi - liście i owoce wyrastają bezpośrednio z pojedynczego pędu (pnia). Rozgałęzia się tylko wtedy, gdy zetnie się lub uszkodzi wierzchołek wzrostu łodygi. Pierwsze owoce mogą dojrzewać wcześniej niż w rok od wysiania nasion! W naturze papaja w pierwszym roku dorasta nawet do 2-3 metrów.
W naturze papaja jest rośliną dwupienną, czyli występują odrębne rośliny męskie i żeńskie. W uprawie spotyka się odmiany jednopienne (o kwiatach obupłciowych). Przykładem tej grupy jest odmiana Solo, popularna na Hawajach. W krajach równikowych papaja owocuje bez przerwy i każdego miesiąca dojrzewa podobna ilość owoców. Jest tam popularną rośliną owocową, można ją spotkać w każdym ogrodzie przydomowym. W dobrych warunkach jedna roślina dostarcza w ciągu roku 80 kg owoców. Rośnie szybko, ale krótko, rzadko dłużej niż 20 lat. Na plantacjach rośliny wymieniane są co kilka lat, ponieważ z niższych roślin łatwiej zbierać owoce, a dodatkowo młodsze osobniki mają ich więcej.
Kuchnia:
Owoce ważą od 0,1 do 6 kg, smakiem przypominają melony. Spożywa się je świeże, gotowane lub w postaci marmolad i kompotów. Dojrzała papaja doskonale smakuje z plasterkami cytryny. Tradycyjnie podawana jest w ten sposób w Malezji na śniadanie. Zielone, starte owoce stanowią bazę dla tajskich surówek „som tam”. Miąższ zawiera duże ilości witaminy A i C. Można go zjeść bardzo dużo, nie czując przesytu. Sok z papai jest doskonałym lekarstwem na kaca. Liście, łodygi a zwłaszcza niedojrzałe owoce zawierają mleczny sok (lateks), źródło enzymu ułatwiającego trawienie białka (papaina). Po dodaniu liści papai, nawet najtwardsze mięso szybko staje się kruche i delikatne. Ponadto papaina stosowana jest do klarowania piwa. Nasiona mają ostry smak i czasem są stosowane jako substytut pieprzu. W Indiach młode liście są gotowane i spożywane jak szpinak.
Medycyna:
Na Jawie dymem z palonych liści leczy się chorych na astmę. Według ostatnich badań żel z papai przyspiesza proces gojenia ran.
Inne zastosowania:
Papaina stosowana jest w przemyśle skórzanym i kosmetycznym. W Meksyku, skąd pochodzi papaja, jej liście używane są zamiast mydła.