Kigelia afrykańska (Kigelia africana)

Kigelia afrykańska (Kigelia africana)

Kigelia afrykańska (Kigelia africana, syn. K. pinnata) jest jedynym gatunkiem należącym do rodzaju Kigelia. Drzewo to pochodzi z Afryki i dorasta do 18 metrów wysokości. Ze względu na dekoracyjne kwiaty i niezwykłe owoce roślina ta sadzona jest także w Azji, Australii i Ameryce Północnej. W naturze występuje na wysokości od poziomu morza do 1800 metrów, w miejscach gdzie roczne opady wynoszą od 600 do 1400 mm. Rośnie w lasach galeriowych - w strefie sawannowej w pobliżu strumieni, w dolinach zalewowych. Jest drzewem wiecznie zielonym, ale tam gdzie występują niedobory wody, podczas pory suchej zrzuca liście.

Kasztanowe lub ciemnoczerwone kwiaty wielkości do 15cm, zebrane są w zwieszające się kwiatostany. Pojawiają się pod koniec pory suchej. Kwitną tylko jedną noc - otwierają się wieczorem i opadają rano. Wydzielają nieprzyjemną dla ludzi woń wabiącą nietoperze, które zapylają kwiaty. Owoce dojrzewają po 4-9 miesiącach i mogą długo wisieć na drzewie. Owoce długości 30-100 cm, grubości do 18 cm i masie do 10 kg zwisają na długich szypułach (2-3 metry). Wiele zwierząt, między innymi pawiany, żyrafy, nosorożce czarne i jeżozwierze, chętnie zjada owoce i roznosi nasiona w odchodach. Opadłe liście i kwiaty również stanowią pożywienie dla zwierząt.

Religia/wierzenia:
Wiele plemion uznaje kigelie za święte drzewo, w którego cieniu odbywają spotkania religijne. Mieszkańcy południowego Malawi wieszają owoc kigelii w rogu swojej chatki, wierząc, że ochroni ich przed skutkami tornada. Z drewna kigelii wyrabiano maski i amulety odpędzające zło.

Kuchnia:
Niedojrzałe owoce są trujące. W okresie głodu spożywane bywają uprażone nasiona. Plasterki dojrzałych owoców dodane do miejscowego piwa, pomagają w jego fermentacji. W północnym Kamerunie uważa się, że kwiaty gotowane z fasolą pomagają starszym ludziom odzyskać siły.

Medycyna tradycyjna:
W tradycyjnej medycynie indyjskiej destylat z owoców używany jest do rozpuszczenia kamieni nerkowych. Samburu w Kenii piją odwar z liściu lub korzeni na ból brzucha. We wschodniej Ugandzie odwar z kory jest stosowany na problemy z wątrobą i śledzioną. Sok i ekstrakt wodny z owoców lub kory używane są w południowej Afryce do leczenia raka skóry. W medycynie ludowej roślina jest wykorzystywana także do leczenia ukąszeń jadowitych węży oraz głębokich, zainfekowanych ran.

Substancje aktywne:
Współczesne badania potwierdziły, iż kigelia jest źródłem aktywnych biologicznie związków, takich jak kigelin, kigelion oraz pinnatal o silnym działaniu antybakteryjnym i przeciwgrzybicznym. Potwierdzono skuteczność związku irydowego norviburtinal przy leczeniu nowotworu złośliwego – czerniaka skóry.

Kosmetyki:
Sterole i flawonoidy otrzymane z kigelii są obecne w różnych kosmetykach poprawiających kondycje skóry.

Inne zastosowania:
W Botswanie z wyżłobionych pni kigelii powstają łodzie mokoro. Drewno jest trudne w obróbce, ale nie pęka i rzadko bywa atakowane przez insekty.